සෙලවෙන ළදරු සින්ඩ්‍රෝමය: බිළිඳුන්ට වන බරපතල හිංසනයක්
සෙලවෙන ළදරු සින්ඩ්‍රෝමය (Shaken Baby Syndrome) යනු කුඩා ළදරුවෙකුගේ හෝ බිළිඳෙකුගේ සිරුර ප්‍රචණ්ඩ ලෙස සෙලවීම නිසා මොළයට සිදුවන බරපතල හානියකි. මෙය දරුවාට එරෙහිව සිදුවන දරුණු හිංසනයක් ලෙස සැලකෙන අතර, එය ස්ථිර මොළයේ හානියට හෝ මරණයට පවා හේතු විය හැක.
හේතු
මෙම තත්ත්වය ඇතිවීමට ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ ළදරුවන්ගේ හිස සිරුරට සාපේක්ෂව විශාල වීමත්, ඔවුන්ගේ ගෙලෙහි මාංශපේශී දුර්වල වීමත් ය. මේ නිසා, දරුවෙකුගේ සිරුර අල්ලා සොලවන විට, ඔවුන්ගේ හිස පාලනයකින් තොරව වේගයෙන් ඉදිරියට සහ පසුපසට චලනය වේ. මෙම ප්‍රචණ්ඩකාරී චලනය නිසා ළදරුවාගේ මොළය හිස් කබල තුළ ගැටී පහත සඳහන් බරපතල තත්ත්වයන් ඇතිවිය හැක:
මොළයේ ලේ වහනය (Bleeding in the brain): මොළයේ සියුම් රුධිර නාල ඉරී යාමෙන් මොළය තුළ සහ මොළය වටා ලේ වහනයක් ඇති විය හැක.
මොළය ඉදිමීම (Brain swelling): මොළයට සිදුවන හානිය නිසා එය ඉදිමීමට පටන් ගනී.
ඇස්වලට හානි: ඇසේ දෘෂ්ටි විතානයට (retina) ලේ වහනය වීමෙන් පෙනීම දුර්වල වීමට හෝ අන්ධභාවයට පත්වීමට ඉඩ ඇත.
කොඳු ඇට පෙළට හානි: ගෙල සහ කොඳු ඇට පෙළට හානි සිදුවිය හැක.
අස්ථි බිඳීම්: ඉළ ඇට, කකුල් සහ අත්වල අස්ථි බිඳී යා හැක.
සාමාන්‍යයෙන් දරුවෙකු සනසන විට, දණහිස මත තබා සෙමින් පද්දන විට හෝ සෙල්ලම් කරන විට මෙම තත්ත්වය ඇති නොවේ. මෙය සිදුවන්නේ දරුවා නොනවත්වා අඬන විට හෝ වෙනත් හේතුවක් නිසා ඇතිවන කේන්තිය සහ කලකිරීම පාලනය කරගත නොහැකිව දෙමාපියන් හෝ භාරකරුවන් විසින් දරුවා ප්‍රචණ්ඩ ලෙස සෙලවීම හේතුවෙනි.
රෝග ලක්ෂණ
සෙලවෙන ළදරු සින්ඩ්‍රෝමයේ රෝග ලක්ෂණ ක්ෂණිකව හෝ පැය කිහිපයකට පසුව මතු විය හැක. සමහර විට බාහිරින් කිසිදු තුවාලයක් නොපෙනුනත්, දරුවාට බරපතල අභ්‍යන්තර හානි සිදුවී තිබිය හැක.
සුළු රෝග ලක්ෂණ:
අසාමාන්‍ය ලෙස නොසන්සුන් වීම හෝ නුරුස්නා බව
නිදිමත ගතිය සහ අවදි කිරීමට අපහසු වීම
කෑම අරුචිය හෝ කිරි බීමට අපහසු වීම
වමනය
හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතා
සම සුදුමැලි වීම හෝ නිල් පැහැ වීම
බරපතල රෝග ලක්ෂණ:
වලිප්පුව (Seizures)
සිරුරේ කොටස් පණ නැති වීම (Paralysis)
සිහිසුන් වීම (Coma)
ඇස්වලින් හෝ කන්වලින් ලේ ගැලීම
මෙවැනි රෝග ලක්ෂණ එකක් හෝ කිහිපයක් ඔබේ දරුවාට ඇත්නම් වහාම වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහා යොමු කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.
දිගුකාලීන බලපෑම්
මෙම තත්ත්වයෙන් දිවි ගලවා ගන්නා බොහෝ දරුවන් ජීවිත කාලය පුරාම විවිධ සංකූලතා වලින් පීඩා විඳිති. ඒවාට ඇතුළත් විය හැකිය:
අර්ධ හෝ පූර්ණ අන්ධභාවය
කථන සහ ඉගෙනීමේ දුර්වලතා
වර්ධනය ප්‍රමාද වීම
මස්තිෂ්ක අංශභාගය (Cerebral palsy)
අපස්මාරය (Epilepsy)
හැසිරීමේ ගැටලු
බුද්ධිමය දුර්වලතා
වැළැක්වීම
සෙලවෙන ළදරු සින්ඩ්‍රෝමය සම්පූර්ණයෙන්ම වළක්වා ගත හැකි තත්ත්වයකි.
කිසි විටෙකත් ළදරුවෙකු හෝ කුඩා දරුවෙකු ප්‍රචණ්ඩ ලෙස සොලවන්න එපා.
ඔබේ දරුවා නොනවත්වා අඬන විට ඔබට කේන්ති යනවා නම් හෝ පාලනය කරගත නොහැකි නම්, දරුවා සුරක්ෂිත ස්ථානයක (තොටිල්ල වැනි) තබා මොහොතකට එම ස්ථානයෙන් ඉවත් වන්න.
සන්සුන් වීමට උත්සාහ කරන්න. ගැඹුරු හුස්මක් ගන්න, නැතහොත් විශ්වාසවන්ත මිතුරෙකුට හෝ නෑදෑයෙකුට කතා කර ඔබේ හැඟීම් බෙදා ගන්න.
දරුවා රැකබලා ගන්නා අනෙකුත් පුද්ගලයින් (ආච්චි, සීයලා, දිවා සුරැකුම් මධ්‍යස්ථානවල සේවකයින්) මෙම අනතුර පිළිබඳව දැනුවත් කරන්න.
දරුවෙකු රැකබලා ගැනීම ඉතා වෙහෙසකර සහ මානසික පීඩනය ගෙන දෙන කාර්යයක් විය හැක. ඔබට සහාය අවශ්‍ය නම්, උපදේශන සේවා හෝ දෙමාපියන්ට සහාය වන කණ්ඩායම් වලින් උපකාර ලබා ගැනීමට පසුබට නොවන්න.
වෙද මහතා weda mahatha
#ShakenBabySyndromeAwareness #SBSAwareness #ChildSafety #ChildProtection #MedicalTraining #HealthcareEducation #NeverShakeABaby #InfantSafety #PreventChildAbuse #ParentingEducation #AwarenessCampaign #PublicHealth #ChildWelfare #ProtectChildren #InfantHealth #BrainInjuryAwareness #CopingSkills #AskForHelp
